Do nedavno se homoseksualnost retko prikazivala na velikom platnu, a i kada jeste bilo je to nešto čemu bi se trebalo podsmevati, što bi trebalo sažaljevati, čak nešto čega bi se trebalo plašiti. Holivud, taj veliki kreator mitova, naučio je strejt ljude šta da misle o homoseksualnosti, a gej ljude šta da misle o sebi. Niko nije odoleo tom uticaju.
Pitanje o nastanku, smrti ili nestajanju subjekta u savremenoj popularnoj kulturi posebno se nameće kada su u pitanju pojedinci koji se ne uklapaju u većinsko društvo, te oni koji se osećaju usamljeno u okviru tokova svakodnevnog kulturnog i manje kulturnog života. Do nedavno se homoseksualnost, na primer, retko prikazivala na velikom platnu, a i kada jeste bilo je to nešto čemu bi se trebalo podsmevati, što bi trebalo sažaljevati, čak nešto čega bi se trebalo plašiti. Holivud, kao jedan od najvećih kreatora mitova, naučio je strejt ljude šta da misle o homoseksualnosti, a gej ljude šta da misle o sebi. Teško da je iko odoleo tom uticaju.
Od kada su se pojavili, filmovi su postali neizostavni deo života, pričanje priča, jedno od osnovnih tkiva postojanja. Kada ste gej, a vašeg indentiteta nema na filmu, ili u okviru nekog drugog životnog sadržaja, počnete da osećate da nešto istinski nije u redu. Osećate se nevidljivim, kao duh u kojeg niko ne veruje. Budući da smo večito gladni za slikama o sebi često se dešava da nas prijatelj pozove i kaže: “O, prikazuje se taj film koji moraš da vidiš! Sve ono što se meni dogodilo u životu!” Do nedavno gejevi, lezbejke, te transrodne osobe nisu mogle da zamisle da će jednom izgovoriti sličnu stvar. Danas je homoseksualnost uključena u film, te umetnost uopšte, i stvari se ubrzano menjaju. O onome što se nekad čitalo i naslućivalo iz konteksta, danas se priča mnogo slobodnije.
Postoje tri aspekta u istoriji gej filmske produkcije: nevidljivi, zatvoreni i otvoreni. Prve dve kategorije su najčešće povezane sa mejnstrim (čitaj ”holivudskom”) produkcijom, dok se ova poslednja uglavnom vezuje za dokumentarnu, nazavisnu i avangardnu produkciju. Iako možda nikad nećemo znati ko su oni bili i kakav je tačno bio njihov doprinos, možemo slobodno da kažemo da je na hiljade homoseksualaca učestvovalo u snimanju svih vrsta filmova tokom svih ovih godina. Ovi ljudi čine ”nevidljivu” istoriju gej filmske produkcije. Tačka do koje najdalje možemo da odemo u pokušaju da proniknemo u ovu nevidljivu, nezabeleženu istoriju je kada imamo ”čudan osećaj” tokom neke scene, pa pomislimo: “Ovo je sigurno radio neki kvir umetnik”. Sve veći deo ove nevidljive istorije izlazi na videlo, te zauzima mesto u okviru istorije produkcije zatvorenog gej filma, zbog činjenice da se pojedinci javno deklarišu kao homoseksualci, odnosno autuju.
Iako u Internet of Things eri nije teško pronaći bilo šta što vas interesuje, za početak je ipak neophodno da se zna šta želi da se pronađe. Da bismo barem donekle olakšali potragu koja je u vezi sa ovom temom, nudimo na gledanje spisak filmova koji se smatraju bitnim, ili manje bitnim, ali svakako važnim momentima u okviru LGBTIQ kinematografije.
1. Philadelphia (1993)
Ovaj film predstavlja trenutak u kojem je problem AIDS-a po prvi put ušao u mejnstrim. Hanks i Springsteen, koji je izveo naslovnu numeru za film, dobili su Oskara, te je angažovanje velikih zvezda dovelo do toga da javnost možda po prvi put razmisli o problemima sa kojima se susreće određena manjinska zajednica.
2. Milk (2008)
Gradskog supervizora Harvija Milka (48) i gradonačelnika San Franciska Džordža Moskona je, 27. novembra 1978, ubio njihov bivši kolega Den Vajt. Napadač, učesnik rata u Vijetnamu i policajac, predao se potom policiji. Vajt je nešto pre toga podneo ostavku u gradskom savetu, a potom bezuspešno tražio posao. U tom periodu je više puta dolazio u sukob sa Harvijem Milkom. Kazna od sedam godina koja je potom izrečena Vajtu izazvala je nerede u gradu. Harvi je bio gromobran za pokret promocije gay prava… i zahtevao je priznavanje i poštovanje. Njegov izbor je bio džinovski korak napred. Pokazao je da gay muškarci i lezbejke zaslužuju mesto u politici i da su teško radili kako bi ga dobili. Nekadašnji marinac, Harvi Milk, ušao je u gradski savet 1977. dok su neki regioni SAD još uvek podržavali antihomoseksualni pokret. Vodio je borbu protiv kalifornijskog predloga da se zabrani rad gay profesorima i podržavao ideju o podučavanju ljudi o gay pravima. Časopis Time ga je svrstao među 100 najvažnijih ličnosti 20. veka, a njegov duh i dalje lebdi nad četvrti Kastro, središtem gay zajednice San Franciska.
3. Boys Don’t Cry (1999)
Ovaj film je osvetlio problem koji se odnosi na ono što drugačije može da izazove kod pripadnika većinske zajednice, te u isto vreme objašnjava zašto neki kriju svoje prave identitete čak i od najbližih prijatelja i porodice, ali i podvlači važnost postojanja u skladu sa onim što jesmo.
4. Brokeback Mountain (2005)
“Nikada nisu razgovarali o seksu, samo su puštali da se dogodi, u početku obično noću u šatoru,a onda i preko dana, dok ih je pržilo sunce, uveče pored vatre, brzo, grubo, smejući se i uzdišući, ali ne izgovarajući ni jednu jedinu reč, sem kad je Enis jednom rekao: “Ja nisam peder.” Na šta je Džek skočio: “Ni ja. To se nikoga ne tiče sem nas.” Postojala su samo njih dvojica u planini, iznad običnih stvari, udaljeni od svakodnevnog života ili večernjeg laveža pasa. Verovali su da su nevidljivi, a nisu znali da ih je nadzornik posmatrao kroz dvogled jednog dana, pa je sačekao dok su se obukli, i dok je Enis odjaho nazad do stada, kako bi Džeku preneo poruku da mu je ujak bolestan, i da verovatno neće da se izvuče. Ali je ipak ozdravio, a kad je nadzornik došao da donese tu vest, samo je hladno piljio u Džeka, nije se čak potrudio ni da siđe sa konja”.
5. Perks of Being a Wallflower (2012)
Film se na dobar način bavi problemima odrastanja, bilo da se radi o gej ili strejt pojedincima, te obećava da se ljubav ipak može pronaći, ali samo u slučaju da se okružite pravim ljudima.
6. The Laramie Project (2002)
Zbog ovog filma su i oni koji možda ranije nisu obraćali pažnju, te bili homofobični, po prvi put razmislili o problemima i opasnostima sa kojima se pripadnici LGBTIQ populacije svakodnevno susreću.
7. American Beauty (1999)
Film se donekle bavi skoro pa perverznom ironijom u okviru koje homofobi ističu kako homoseksualnost uništava porodicu, a istina je da je život koji nije u skladu sa identitetom pojedinca u stvari ono što uništava i njega/nju, i sve što se nađe u njegovoj blizini.
8. Desert Hearts (1985)
Ovaj film je 1995. godine bio jedna od ključnih stanica u borbi za osnovna ljudska prava pripadnika LGBTIQ zajednice, ne samo zbog ljubavnih scena, već i zbog mogućnosti da se određeni scenario srećno završi, a u okviru priče o jednoj manjinskoj zajednici.
9. V for Vendetta (2005)
“But what I hope most of all is that you understand what I mean when I tell you that even though I do not know you, and even though I may never meet you, laugh with you, cry with you, or kiss you. I love you. With all my heart, I love you. –Valerie”
10. Rocky Horror Picture Show (1975)
Ono što je najvažnije je to da je ovaj film donekle omogućio da se pojedinac obuče kako god želi i tako izađe na ulicu, te mnogima dao do znanja da nisu sami u okviru drugačijih želja koje imaju.
11. As Good As It Gets (1997)
“If you stare at someone long enough, you discover their humanity.”
12. The Silence of the Lambs (1991)
Jedan od glavnih sporednih junaka ovog filma, otelotvoren u liku surovog serijskog ubice, je muškarac čiju osnovu čini potreba da funkcioniše u skladu sa svojom prirodom, te postane žena.
13. Bound (1996)
Film koji je postao kultni klasik, a u okviru kojeg glavne uloge igraju dve velike filmske zvezde koje su proizvele neke od najvrelijih gej scena u istoriji kinematografije, svakako je doveo do toga da generacije koje su posle njega došle imaju nešto slobodniji odnos prema svojoj, i seksualnosti drugih.
14. Dog Day Afternoon (1975)
Rane sedamdesete godine prošlog veka svakako su pripadale Al Paćinu, te je od 1972. do 1974. dobio tri Oskara za uloge mačo tipova, te je bilo poprilično šokantno kada je prihvatio ulogu gej pljačkaša banaka.
15. Chasing Amy (1997)
Najvažnije u ovom filmu je što su tri glavna junaka na kraju potpuno odvojena od stereotipa koje su sami za sebe napravili, što je važna poruka svima koji dozvoljavaju da društvo kreira njihovu seksualnost, te donosi odluke umesto njih.
16. Transamerica (2005)
“To escape this family, a child might be willing to change not merely gender but species.”
17. Philomena (2013)
“The end of all our exploring will be to arrive where we started and know the place for the first time.”
18. Beginners (2010)
“Go and have your own experiences with your own people. I-I’ll be right here. I’m a human. I’m not a dog. And-and you’re a Jack Russell and that’s a breed. Your personality was created by this guy John Russell, who was a hunting enthusiast in the 1800’s, and he bred your ancestors for their stamina and their courage for the hunt. You think you’re you and you want to chase the foxes, but… other people planted that in you years ago, and now, somewhat arbitrarily, you’re considered very cute by us humans, and we keep breeding you not to… not to chase foxes, but to be cute, and we put you in television shows, and movies, and… and you’re chasing tennis balls because they’re as close to a fox as you’re gonna get.”
19. The Birdcage (1996)
“You do an eclectic celebration of the dance! You do Fosse, Fosse, Fosse! You do Martha Graham, Martha Graham, Martha Graham! Or Twyla, Twyla, Twyla! Or Michael Kidd, Michael Kidd, Michael Kidd, Michael Kidd! Or Madonna, Madonna, Madonna!… but you keep it all inside.”
20. Gods and Monsters (1998)
“Take off your shirt, and I’ll tell you all about it.”
21. Weekend (2011)
“Look. Straight people like us as long as we conform, we behave by their little rules. Imagine your friends if you suddenly started getting all, but really, political about being a fag, or you got suddenly, like, camp and swishy or talked about rimming all the time.”
22. Happy Together (1997)
“Turns out that lonely people are all the same.”
23. Un chant d’amour (1950)
24. My Own Private Idaho (1991)
Scott Favor: I only have sex with a guy for money.
Mike Waters: Yeah, I know.
Scott Favor: And two guys can’t love each other.
Mike Waters: Yeah.
Mike Waters: Well, I don’t know. I mean… I mean, for me, I could love someone even if I, you know, wasn’t paid for it… I love you, and… you don’t pay me.
Scott Favor: Mike…
Mike Waters: I really wanna kiss you, man… Well goodnight, man… I love you though… You know that… I do love you.
25. Tangerine (2015)
Sin-Dee: You finally got tits, bitch!
Alexandra: Bitch, the estrogen has been kicking in, the only thing it hasn’t broken down was these fucking arms. Everything else on my body looks good.
Sin-Dee: Oh, honey.
Alexandra: Don’t you try it. I look like the real thing.
26. Orlando (1992)
First Official: One, you are legally dead and therefore cannot hold any property whatsoever.
Orlando: Ah. Fine.
First Official: Two, you are now a female.
Second Official: Which amounts to much the same thing.
27. Je, tu, il, elle (1974)
28. Theorem (1968)
29. The Watermelon Woman (1996)
30. Portrait of Jason (1967)
Pripremio: Milan Živanović
Izvor: XXZ magazin