Wake the neighbors, get the word out
Come on crank up the music, climb a mountain and shout
This is life we’ve been given, made to be lived out
So la la la la live out loud”
Prilično je neverovatno, a u isti mah prikladno, da se toliko religiozne muzike napisane da prikaže duhovno buđenje može lako protumačiti i kao pesma o autovanju, u stilu filma “Sestre u akciji”. Uvek sam smatrao da su gorepomenuti stihovi iz hit pesme kantautora Stivena Kurtisa Čepmena, “Live Out Loud”, savršena himna za bilo koju Paradu Ponosa, a isto bi se moglo reći i za “Amazing Grace” i njen refren ,,I once was lost, but now am found”.
Druga pesma se spominje pri početku dokumentarca Dejvida Čarlsa Rodrigeza, “Gej hor duboki jug”. Spominje je glavni lik, Tim Silig, koji se autuje kao gej muškarac nakon što je 35 godina živeo na način za koji sada shvata da je laž. Zbog otvorenosti o sopstvenoj orijentaciji, Silig biva proteran od strane Južne Baptističke Crkve gde je živeo i služio, i mora da napusti svoju ženu i decu, usput opravdano zamrzevši organizovanu religiju. Pa ipak, njegova ljubav prema gospel muzici i moći koju ona nosi naterala ga je da nastavi da se bavi njome kao umetnički direktor Muškog Gej Hora San Franciska (SFGMC), i da pored agresivnih kritika podstaknute Trampovim dolaskom na vlast 2016. godine, povede svoju grupu na turneju.
Tako zvuči premisa Rodrigezovog filma, koji deli svoj naslov na pola, prepoznavši neslaganje reči ,,gej hor” i ,,duboki jug”. Kao što je rečeno na početku filma, u 33 države u Americi legalno je otpuštanje i izbacivanje LGBTQ+ ljudi na osnovu njihove orijentacije, a zakoni koji najviše diskriminišu primenjuju se na jugu, naime HB1523 u Misisipiju i HB2 u Severnoj Karolini. Možda po ugledu na odluku pijaniste crne rase dr. Donalda Širlija da svira za rasističke publike, koja je trebala da bude primarni fokus prošlogodišnjeg problematičnog dobitnika Oskara za najbolji film, ,,Zelena knjiga”, Silig vodi SFGMC kroz sale u obe ozloglašene države, a i Južnu Karolinu, Tenesi i Alabamu. Film se u početku čini kao polemika slična satiričnom remek-delu Peni Lejn ,,Živeo Sotona?”, ali polako nas iznenađuje tako što ilustruje jednu od njenih pesama, ,,You can’t judge a book by its cover”, pokazavši da njenu poruku ne treba da prate samo južnjačke publike već i sami pevači. Kada član hora Džimi Vajt prizna koliko će ga boleti ako se njegov dugo otuđeni otac ne pojavi na njihovom koncertu u Džeksonu u Misisipiju – rodnom gradu njegovih roditelja – Silig ga podseća da je izrazito važno da kaže svojima koliko bi mu značilo da se pojave, umesto da pretpostavi da već znaju. Naše pretpostavke, nagoveštava film, šire ponor između naših različitih ideologija više nego bilo koja predrasuda.
Jednostavno se potruditi da komuniciramo putem univerzalnog jezika umetnosti može biti neverovatno isceljujuće. Iako je pre više godina rekao da bi bilo bolje da se njegov sin nikad nije ni rodio, Džimijev otac ipak dolazi na koncert, i ne može a da se ne nasmeje zajedno s publikom kada dreg kraljica izvuče džinovsku vilu iz njenog trikoa. Smešno je smešno. Ovaj susret je prvi od mnogih koji će otići u neočekivano pozitivnom pravcu. Silig se čini skoro razočaranim kada se njegov intervju sa desničarskom radio stanicom u Noksvilu završi tako što voditelj u ,,Make Radio Great Again” majici hvali njegovu grupu zbog njihove poruke zajedništva, nakon čega će van emisije reći da su južnjaci koji se protive pokretu gej prava u ekstremnoj manjini. Porodica iz Alabame poziva dva člana hora na večeru u njihovom domu, insistirajući da ,,vole svačiju dušu” i da žele da povedu što više ljudi sa sobom u raj (gde tačno su oni dobili svoje ekspres karte unapred je druga priča). Manje prijateljski nastrojen je kvir istoričar Džon Burford, koji smatra da je sama ideja o dobronamernoj turneji SFGMCa ,,belački paternalizam i snishodljivost” prema gej južnjacima koji se osećaju zapostavljeno. Silig se ne prepire s njim, osim što razjasni da to nije bila njegova namera, i da njegov hor svoj umećem namerava da dopre do “onih u sredini”.
Uz pomoć producenta Džesija Mosa, čija je razljućujuća Netflix dokumentarna serija “Porodica” prikazala dovoljno razloga za ukidanje bezbožno korumpiranog događaja ,,National Prayer Breakfast”, ,,Gej hor duboki jug” nas izaziva da prihvatimo njegovu poruku punu nade u periodu kada su paranoja i cinizam sveprisutni. Taman kad sam bio na ivici da pripišem navodnu blagost različitih dobronamernika čistoj južnjačkoj gostoprimljivosti, Silig čini baš to u najboljoj i najriskantnijoj sceni u filmu, kada se sretne s pastorom Vilijamom Penderom ne bi li se dogovorili oko eventualnog nastupa SFGMC u njegovoj Baptističkoj crkvi u Tenesiju. Iako mu je ideja o isključivanju neprijatna, plaši se negativne reakcije ukoliko njihov nastup bude ,,mirisao na demonstracije”. Silig odgovara da on i njegova grupa ne žele sa budu samo tolerisani, već da se njihova različitost proslavlja, na šta će Pender reći da nije osetio želju da to uradi.
Kao što je bilo očekivano, većina mrzitelja u filmu odbila je da pokaže lice, od anonimnog pozivaoca koji je bljuvao grozote, do homofobičnog ministra u Noksvilu skoro postavljenog od strane biskupa ne bi li sklonio crkvu s progresivnog puta. Jedino ispred ,,Brown Chapel” crkve u Selmi su mladi crnci iz zajednice razglasili svoje frustracije kameri, odbijajući da prihvate da je današnja bitka za LGBT+ građanska prava ista ona koju su njihovi preci vodili pre 50 godina. Posebno tužna je ispovest jedne žene s protesta koja je potisnula svoje fantazije o ženama kada ih je njena crkva proglasila abominacijom. Iako Rodrigez ne zadire previše duboko u načine na koje su članovi hora pomirili njihovu veru i njihovu seksualnost, film će je ispričati kroz jednu od svojih najprodirnijih numera, ,,Lawd, How Come Me Heah?”. Izvodi je Valerija Skot iz Oaklendovog Medjuvernog Gospel Hora, koji predstavlja mnoge teologije pod vođstvom Terens Kelija, i dobrovoljno se priključuju SFGMC na njihovom neposramljenom festivalu ljubavi.
Stiven Koun, pisac i režiser čija priča o autovanju i odrastanje u Južnoj Baptističkoj Crkvi su ga naveli da stvori jedan od najboljih filmova ove decenije, “Mudra deca”, jednom mi je rekao da je zajednica koja se nalazi u religiji ono što ga i dalje privlači. Rodrigezov film predstavlja ovaj neverovatan osećaj zajednice scenom po srceparajućom scenom, namerno nikad ne spomenuvši predsednikovo ime ni njegove prostačke reči. Umesto toga, vidimo izopštenog tinejdžera Rajlija MekLeoda kako biva prihvaćen na koncertu dok hor peva ,,You Have More Friends Than You Know”. Vidimo pastora Roba Lourija kako pokušava da ne zaplače kada osamdesettrogodišnja parohijanka puna presrasuda promeni mišljenje zahvaljujući posete SFGMCa njenoj crkvi. Kupamo se u sjaju dreg kraljice Ešli Blou, čija rodna tranzicija daje novo značenje njenom nastupu uz pesmu “I’m Changing”. I iako nema ponovnih sustreta porodice praćenih suzama radosnicama za Siliga, vidimo njegovu ushićenost kada pronađe Baptističku crkvu koja smatra njega i njegov hor vrednim proslave.
Preplavljujuća pozitivnost u ovim snimcima je prosvetljujuća i ohrabrujuća, a i ne malo začuđujuća, postavljajući pitanje o tome gde netolerancija spava kada kamere nisu tu da podrže tako destruktivne zakone. Molimo se da je optimizam koji smo ovde imali prilike da vidimo, mogući korak ka civilnom jedinstvu u Americi, nije samo na filmu.